TL-, spaar- en volspectrumlampen 

  • TL-buizen en spaarlampen
  • Volspectrumlampen
  • Overwegingen

TL-buizen, spaarlampen en volspectrumlampen zijn een bijzonder soort gasontladingslampen. Anders dan bij gewone gaslontladingslampen, ontstaat het zichtbare licht door het oplichten van fluorescerend poeder aan de binnenzijde van het glas. Hierdoor geven deze lampen allemaal een kil en hard licht.

TL-buizen en spaarlampen



TL-lampen gebruiken verhoudingsgewijs weinig elektriciteit. Daarom werden ze altijd al gebruikt voor straatlantaarns en voor de verlichting van werkplaatsen, kantoren en supermarkten. Om ze ook voor de huiskamer geschikt te maken, is de spaarlamp uitgevonden. Zo'n spaarlamp is niets anders dan een klein TL-buisje dat een aantal malen is dubbelgevouwen. Hij is voorzien van een schroefdraad waardoor hij in een gewone fitting past. Soms zit er ook nog een extra glazen bol omheen, zodat hij op een gewone gloeilamp lijkt.

Vanzelfsprekend geeft zo'n spaarlamp hetzelfde kille, harde licht als een gewone TL-buis. Om dit te ondervangen, wordt het fluorescerende poeder aan de binnenkant van het glazen buisje soms gemengd met een bruinige kleurstof. Het licht verandert hierdoor van kleur en moet zo gezelliger lijken. Maar het wézen van het licht verandert er natuurlijk niet door en dat beleven we ook zo.

Deze spaarlampen worden desondanks de laatste jaren steeds meer gebruikt. In sommige gevallen lijkt dit gerechtvaardigd door de energiebesparing. In een fietsenschuurtje hoeft de verlichting tenslotte niet gezellig te zijn.

Toch moet men zich afvragen of dit soort verlichting niet een nieuwe vorm van milieuvervuiling is. Het bepaalt immers in negatieve zin onze levenssfeer. Men moet zelfs zeer ernstige bedenkingen hebben bij het gebruik in kinderkamers, ziekenhuizen, (kleuter-)scholen, heilpedagogische instituten en kerken, kortom overal waar de levenssfeer belangrijk is en waar kwetsbare mensen beschermd moeten worden.

Volspectrumlampen

TL-licht is niet alleen koud en ongezellig, het is ook al langer bekend dat het nadelige gevolgen kan hebben voor de gezondheid.

Deels komt dat door het bijna onzichtbare 'trillen' van het licht, veroorzaakt door de wisselstroom uit het stopcontact. Hiervan kan men op den duur erg onrustig worden. Kwetsbare mensen hebben hier het meeste last van; alle kinderen tot 21 jaar dus ook.

Men tracht dit op te lossen door de trilling te versnellen, waardoor deze onzichtbaar wordt voor het oog. Men moet er echter rekening mee houden dat een snellere trilling, juist ook omdat hij niet meer vol-bewust wordt waargenomen, tot nog meer onrust kan leiden.

Een ander deel van de ongezonde invloed wordt toegeschreven aan de eenzijdigheid van TL-licht. Slechts een deel van het gehele kleurenspectrum is vertegenwoordigd.

Om dit te ondervangen is een speciaal soort spaarlamp uitgevonden: de volspectrumlamp. Aan de binnenkant van het glas brengt men een geraffineerd mengsel van verschillende soorten fluorescerend poeder aan, waardoor het spectrum wordt vergroot. Soms wordt ook een speciaal soort glas gebruikt dat het licht beter doorlaat.

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat deze lampen echt werken, dat mensen zich er beter bij voelen en dat ze de productiviteit verhogen. Ze zouden zodoende zonder bedenken overal kunnen worden toegepast. Ook in de antroposofische pers zijn juichende berichten over deze nieuwe 'wonderlamp' verschenen. Ze zijn sindsdien als de ultieme oplossing binnengehaald in antroposofische werkplaatsen en instellingen.

Overwegingen


Maar dat 'volspectrum', waar hebben we dat toch eerder gehoord? Oh ja, bij de drogist. Daar kun je immers pilletjes kopen waarin het 'volle spectrum' aan mineralen en vitaminen zit. En wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat ook die pilletjes echt werken.

Maar dat wilden we toch helemaal niet op die manier? Als je bewust voor BD-voedsel kiest, wil je geen voedsel dat met kunstmest is opgekweekt, ook al is bewezen dat planten daar snel van groeien. Ook geloof je dan meestal niet dat chemische vitaminen volwaardige voedingsstoffen zijn.

Moeten we nu dan wel geloven dat dit harde kunstlicht 'natuurlijk' en 'gezondmakend' is, zoals de leveranciers en fabrikanten beweren?